21 September 2013

Wat valt er te lachen om een theodicee? God bedenken

De blogs van de Lachende Theoloog gaan meestal niet over koetjes en kalfjes.  De titel van zijn blogspot is niet echt in overeenstemming met de inhoud, want het zijn bijna altijd zeer serieuze onderwerpen. Het blog van donderdag 19 september gaat over een zwaar en belangrijk onderwerp: theodicee. Niet de eerste keer. Vlot, open, eerlijk en begrijpelijk schrijven over een moeilijk onderwerp is zeker een verdienste. Een paar opmerkingen. Hij schrijft:
"De eigenschappen die God heeft, zijn dan ook relatief gemakkelijk te bedenken".
Te Bedenken? Dat is zeer opmerkelijk: bedenken. Niet onderzoeken, maar bedenken. Heeft dat nog iets met de werkelijkheid te maken? Iets verderop wordt het nog duidelijker:
"En dat is niet zo moeilijk: als je in de definitie van God opneemt dat Hij zo verheven is dat Hij onbegrijpelijk is voor ons, dan is dit probleem opgelost."
Definitie? Maar, je hebt alle vrijheid om de definitie te maken zoals je wilt. Geheel naar eigen behoefte. Wat heeft dat nog met de werkelijkheid te maken? Een definitie levert toch geen kennis of inzicht op? Het is een afspraak.

Het doet me ook denken aan een uitspraak die de theoloog Taede Smedes een tijd geleden maakte, dat theologen verhalen vertellen over God. Of: theologen bestuderen de verhalen die mensen vertellen over God. Niet de waarheid, niet de werkelijkheid, niet een theorie over God, maar verhalen

Als theologen en filosofen God zelf bedenken en God zelf definiëren, zouden gelovigen van alle tijden hun eigen God gedefinieerd hebben? Wat heeft dat nog met de werkelijkheid te maken?

Mijn bespreking van Richard Swinburne's Is there a God? besloot ik met: God: it's only a theory. Swinburne probeerde met die theorie de wereld te verklaren. Ik denk dat De Lachende Theoloog die pretentie niet eens heeft. Voor hem is het meer een manier om de wereld, zijn wereld, zijn leven, leefbaar, dragelijk te maken.

Overigens lijkt het mij zeer onbevredigend voor een denkend en onderzoekend mens dat de essentie van de theorie die cruciaal voor je leven is, onbegrijpelijk is. Vooral als je een paar dagen later schrijft:
'Onwetendheid' is geen degelijke basis voor een levensbeschouwing. Levensbeschouwingen moeten, als het even kan, gebouwd zijn op duidelijke, uitgesproken opvattingen..." (22 sep)

4 comments:

  1. Hallo Gert,

    kwam dit stukje toevallig tegen (lang geleden.)
    Moet je zeggen, dat ik onderwijl meer ben bewogen met dierenleed.

    Ik kan in dit stukje geen speld tussen krijgen.
    Pas zei iemand in het program Adieu God, 'ik geloof niet in God, maar kan (tegelijk) niet Niet in God geloven.'
    Wat dubbel maar herkenbaar.

    Ik zie het ook een beetje zoals jij.

    Mensen scheppen hun eigen God en meervoudige goden, geven het zelfhandig eigenschappen en definities en verklaren het daarna als iets dat echt bestaat.

    Welk instrument heb je ook om iets te verklaren waar je nul bewijs van hebt, geen 'fysieke' afdruk, al zeggen sommige dat de creatie zelf een 'bewijs' is voor Gods bestaan. Dan snap ikzelf persoonlijk niet, waarom God de mens zulk een fálend geweten heeft mee gegeven, en een zieke moraal, die de mens blijkbaar naar believen kan in en uitschakelen.
    (En waarom hij zijn creatie heeft gemaakt tot tegelijk voedsel, dus bewust het lijden daarmee heeft veroorzaakt.)

    Mensen fantaseren zoveel bij elkaar, elke dag sprokkelen ze ontelbare wijsheden, als je de realiteit van de wereld bekijkt, vergaat alle wijsheid in een diep gat.
    Ja, ik ben zeer sceptisch geworden en misschien wat nihilistisch.

    Toch gaat het ook in mijn systeem niet helemaal weg,
    waarom hoop je toch dat iets bestaat als God?
    Misschien uit enkel een vertroosting.

    ReplyDelete
  2. Theo, ik ben het met bijna alles wat je zegt eens! Om met het laatste te beginnen: hoe kun je hoop vestigen op een begrip [God] dat je zelf bedacht hebt, en waarvan je weet dat het niet echt bestaat? Het lijkt wel een placebo effect: ook al zit er geen werkzame stof in, het heeft wel een gunstig effect op je lichaam. Zo ook met God. Als je het daarbij laat heb ik er geen moeite mee.

    Theo zei: "(En waarom hij zijn creatie heeft gemaakt tot tegelijk voedsel, dus bewust het lijden daarmee heeft veroorzaakt.) "
    Helemaal mee eens. De een zijn brood is de ander zijn dood, zegt men wel. Het is eten of gegeten worden zei Frans de Waal, en daarom at hij vlees.

    Theo zei "waarom hoop je toch dat iets bestaat als God?
    Misschien uit enkel een vertroosting."
    Maar dat levert weer het probleem: waarom deed hij niets toen er 6 miljoen Joden op een onmenselijke manier gedood werden? Hoe kan een God die niets doet, vertroostend werken? Je kan maar beter hopen dat er geen God is... want het zou een gruwelijke God zijn.

    Het enige dat je kunt doen: ZELF de wereld een klein beetje beter maken. Dat is alles wat je kunt en moet doen. Zoals bijvoorbeeld Louise Vet (gisteren in Paradiso) doet. Als de meeste gebouwen in Nederland hopeloos anti-duurzaam zijn, kun je in ieder geval je eigen instituut 100% duurzaam maken en de natuur er rond omheen de ruimte geven. Dat is een inspirerend voorbeeld. Waar je zelf goede keuzes kunt maken?: Huis - Mobiliteit - Voedsel: het huis waarin je woont, de manier waarop je je verplaatst en wat je eet.

    ReplyDelete
  3. Gert,

    kort over Frans de Waal,
    maar dat maakt Frans de Waal voor mij dubbel en ongeloofwaardig.
    Enerzijds wil hij laten zien hoe dicht mens en dier bij elkaar staan, maar op het vlees eten dat slappe excuses van hem:
    "Ik ben teveel bioloog om geen vlees te eten. In de natuur eet iedereen elkaar op". In dit interessant stukje:

    https://evengeenvlees.nl/blog/article/24330/dit-is-waarom-vleeseters-niet-geven-om-de-dieren-die-ze-eten

    ReplyDelete
  4. Theo, bedankt voor de link naar het blog:
    Dit is waarom vleeseters niet geven om de dieren die ze eten
    https://evengeenvlees.nl/blog/article/24330/dit-is-waarom-vleeseters-niet-geven-om-de-dieren-die-ze-eten

    met daarin ook nog een link naar mijn blog.
    Interessant onderzoek: louter het feit dat we een dier wel/niet eten tot gevolg heeft dat we het dier als wel/niet slim beoordelen!
    Kijk ook nog even naar mijn youtube filmpje
    Frans De Waal uses a fallacious argument to defend eating meat.
    https://www.youtube.com/watch?v=IqNd5UCMjLQ

    Ik moet nl. opboksen tegen de miljoenen hits van Frans de Waal...

    ReplyDelete

Comments to posts >30 days old are being moderated.
Safari causes problems, please use Firefox or Chrome for adding comments.